شرق نوشت: جامعه چطور دچار زوال می‌شود؟
تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۷۵۲۱۶
به گزارش تابناک، روزنامه شرق در مطلبی با عنوان «جامعه چطور دچار زوال می‌شود؟» به قلم احمد غلامی این گونه آورده است:
جامعه ایران این روزها، دوران پرتلاطمی را پشت سر می‌گذارد؛ بدیهی است که این وضعیت ماحصل دو، سه ماه اخیر نیست. این شرایط ثمره نادیده‌انگاشتن دو مقوله اساسی «حوزه عمومی» و «جامعه مدنی» است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به قدرت رسیدن و ماندن در قدرت باید جامعه مدنی را از بین برد؛ چراکه آنان می‌پنداشتند می‌توانند به‌راحتی حوزه عمومی را با قواعد و قوانین کنترل کنند و «زیست‌جهان» را به کنترل خود درآورند، غافل از اینکه جامعه مدنی می‌تواند در نظام سیاسی اثر بگذارد؛ اما نمی‌تواند خودش محل قدرت سیاسی باشد. اهمیت جامعه مدنی در این است که از طریق حوزه عمومی می‌تواند «قدرت ارتباطی» را به قدرت اجرائی برگرداند. اینک قدرت ارتباطی همان توانی است که از دست رفته است و بین معترضان و مخالفان آنان دیگر کنش ارتباطی وجود ندارد. اگر جامعه مدنی وجود داشت، حوزه عمومی این‌گونه متلاطم نمی‌شد؛ چراکه نسل تازه‌ای که پا به عرصه سیاست گذاشته بود می‌توانست از طریق نهادهای مدنی با دولت‌ها و مجریان و قانون‌گذاران آن کنش ارتباطی ایجاد کند. هابرماس در این زمینه می‌گوید: «مایلم از این ادعا دفاع کنم که در شرایط خاصی جامعه مدنی می‌تواند بر حوزه عمومی نفوذ کند، از طریق باورهای عمومی خاص خودش بر پارلمان و دادگاه‌ها اثرگذار باشد و نظام سیاسی را مجبور کند به چرخش رسمی قدرت تن دهد». این امر مستلزم فهم مشترک از زبان است؛ اما آنچه این روزها همه بر آن اتفاق‌نظر دارند، این است که در جامعه سیاسی زبانی که معطوف به فهم مشترک باشد، وجود ندارد. هابرماس اظهارات زبانی را به سه نوع دسته‌بندی می‌کند: اظهارات «بیانی» که همان زبان رسانه و اطلاع‌رسانی است. اظهارات «غیربیانی» که با بیان آن گویا کاری را انجام می‌دهیم؛ یعنی نوعی کنش‌گری در زبان وجود دارد. این نوع زبان بیانی است که جامعه باید از طریق آن با قدرت به فهم مشترک دست یابد. اظهارات «پس‌بیانی» نیز به چیزی اشاره می‌کند که ما از طریق یا به وسیله گفتن آن کاری را انجام می‌دهیم. مثلا با تهدید‌کردن نتیجه و هدف خاصی را به دست خواهیم آورد. به اظهارات «پس‌بیانی»، زبان استراتژی یا زبان خرد ابزاری نیز می‌گویند. نزد هابرماس، جنبه غیربیانی زبان اهمیت فراوانی دارد؛ چون او باور دارد جنبه غیربیانی برای تثبیت روابط هنجاری بیشتر لازم است. کنش غیربیانی به فهم متقابل معطوف است؛ اما آنچه این روزها بیان رسمی شده، اظهارات پس‌بیانی است. اظهاراتی که معطوف به هدف و خرد ابزاری است. این نوع بیان در غیاب جامعه مدنی میدان‌دار شده است؛ چراکه جامعه دچار تلاطم‌های سیاسی است و در این تلاطم‌ها اظهارات پس‌بیانی بیش از بیان‌های دیگر به کار سیاست می‌آید. بیانی که معطوف به هدف است و برای رسیدن به مقصود از هر قابلیت زبانی به شکل ابزاری سود خواهد برد. اظهارات پس‌بیانی درصدد است زیست‌جهان را به سلطه خود درآورد. به تعبیر هابرماس «چیزی شبیه جامعه بدون کنش ارتباطی امکان‌پذیر نیست. کنش ارتباطی شیوه‌ای برای هماهنگ‌کردن کنش‌ها است و بدون آن جامعه دچار زوال می‌شود و تعامل اجتماعی از بین می‌رود.
در طولانی‌مدت هیچ جامعه‌ای صرفا بر پایه کنش استراتژیک نمی‌تواند موجودیت داشته باشد…». اینجا همان گرانیگاه فشار سیستم به زیست‌جهان است. هابرماس با هوشمندی زیست‌جهان و سیستم را در برابر زیربنا و روبنای مارکسیسم ارتدکس قرار می‌دهد؛ چراکه می‌داند این تعبیر مارکسیستی دیگر در جوامع مدرن و پیچیده امروزی کارایی چندانی ندارد و مسائل و تضادهای سیاسی را نمی‌توان فقط از رهگذر اقتصاد تحلیل کرد. اگر بخواهیم به هابرماس نزدیک شویم باید گفت در غیاب جامعه مدنی زیست‌جهان در برابر فشار مستقیم سیستم قرار دارد و این فشار ناگزیر حوزه عمومی را که از جایگاه مهمی برخوردار است، متلاطم و آشوبناک می‌کند.
* برای نوشتن این یادداشت از کتاب «معمای هابرماس» نوشته لاسه توماسن، ترجمه محمدرضا غلامی، انتشارات دنیای اقتصاد استفاده شده است.
منبع: تابناک
کلیدواژه: جام جهانی قطر مهرداد بذرپاش عباس توانگر دهه فاطمیه رستم قاسمی آلودگی هوا جامعه مدنی زیست جهان احمد غلامی جام جهانی قطر مهرداد بذرپاش عباس توانگر دهه فاطمیه رستم قاسمی آلودگی هوا کنش ارتباطی حوزه عمومی جامعه مدنی زیست جهان پس بیانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۷۵۲۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حمایت فعالان سیاسی از اجرای طرح نور
فرمانده انتظامی کردستان در جمع فعالان سیاسی، با گرامی داشت یاد و خاطره شهدای امنیت بیان داشت: دشمنان اسلام با هدف قراردادن موضوع عفاف و حجاب، در جامعه درصدد ترویج بی حیایی و بی عفتی در جامعه هستند.
سردار علی آزادی افزود: تضعیف عفاف و حجاب در جامعه زمینه ساز کاهش امنیت است و استحکام بنیان خانواده را به خطر می‌اندازد.
وی با تاکید بر اینکه موفقیت طرح نور نیازمند حمایت مردمی است، بیان داشت: اجرای طرح نور در جامعه، طبق قانون خواسته مسئولان و مطالبه عمومی مردم برای مقابله با ناهنجاری می‌باشد.
سردار آزادی در ادامه با قدردانی از تدابیر فرمانده کل انتظامی کشور در اجرای طرح نور، از علما، احزاب سیاسی و مردم که در این طرح مهم همانند دیگر ماموریت با پلیس همراهی، مشارکت نموده اند، تشکر و قدردانی کرد.
در این جلسه جمعی از فعالان سیاسی استان ضمن بیان نکته نظرات خود از اجرای طرح عفاف و حجاب حمایت و از اقدامات پلیس استان در این خصوص و ایجاد امنیت و آرامش روانی شهروندان تقدیر کردند.
باشگاه خبرنگاران جوان کردستان سنندج
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان